سید حسن طاهری خرم‌آبادی

سید حسن طاهری خرم‌آبادی (۱۳۱۷-۱۳۹۲ش) از فقیهان شورای نگهبان، عضو مجلس خبرگان رهبری، مجمع تشخیص مصلحت نظام ، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، مجلس خبرگان قانون اساسی، شورای بازنگری قانون اساسی و امام جمعه موقت تهران بود.

او نزد استادان حوزه علمیه قم از جمله آیت‌الله بروجردی و امام خمینی تحصیل کرد. طاهری خرم‌آبادی نماینده امام خمینی در سازمان حج، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و کشور پاکستان بود.

کتاب‌های ولایت فقیه و حاکمیت ملت، تفسیر سوره‌های یوسف، جمعه، مسد، نصر، کافرون و کوثر و دوره پنج جلدی تبیین باورهای شیعی از آثار اوست. مزار او در حرم حضرت معصومه(س) قرار دارد.

زندگی

سیدحسن‌ طاهری‌ خرم‌آبادی‌، ۱ خرداد ۱۳۱۷ش در خرم‌آباد به‌ دنیا آمد. پدرش‌ سید حیدر،‌ از شاگردان‌ عبدالکریم حائری یزدی‌ و از دوستان‌ امام خمینی و سید محمدرضا گلپایگانی بود. سید حسن طاهری خرم‌آبادی در ۱۶ شهریور ۱۳۹۲ش درگذشت. آیت‌الله شبیری زنجانی بر او نماز خواند و بدنش در حرم حضرت معصومه(س) (رواق شهید مطهری) به خاک سپرده شد.

تحصیلات

طاهری خرم‌آبادی بعد از مدتی تحصیل در حوزه علمیه کمالیه خرم‌آباد به حوزه علمیه قم رفت و به ادامه تحصیل پرداخت. به گفته خودش از همان اولین روز ورود به قم با امام خمینی و در سال اول با آیت‌الله گلپایگانی آشنا شد. او از سال ۱۳۵۶ش به عنوان یکی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم فعالیت می‌کرد. محمدمهدی شب‌زنده‌دار دروس مقدمات و سطح را از چند استاد از جمله سیدحسن طاهری خرم‌آبادی آموخته است.

استادان

طاهری‌ خرم‌ آبادی‌ در دوره‌ اقامت در حوزه علمیه قم در نزد چند استاد به تحصیل علوم اسلامی پرداخت: «معالم‌ الاصول»‌ و «مطول» را از حسین‌ شب‌زنده‌دار، «شرح لمعه»‌ را از «حسین‌ جزایری» و «باقری‌ کنی»‌ و محمدتقی ستوده‌، «رسائل» را از ناصر مکارم شیرازی‌، حسین شب‌زنده‌دار، علی مشکینی‌ و جعفر سبحانی‌، «مکاسب‌ محرمه» را از سید محمد محقق داماد، «بیع‌ مکاسب» را از ابوالقاسم خزعلی، «کفایة‌الاصول»‌ را از «شیخ‌ عبدالجواد اصفهانی‌ (جبل‌ عاملی‌)» و «سید محمدباقر طباطبایی (سلطانی‌)» آموخت.
او درس‌ خارج فقه و اصول را از آیت‌الله بروجردی‌، امام خمینی، مرتضی حائری یزدی‌ و سید محمد محقق داماد فراگرفت.
طاهری خرم‌آبادی در علوم عقلی، «شرح منظومه» را از سید مصطفی خمینی و ابراهیم امینی، «اشارات» و «الهیات‌ شفا» را از عبدالله جوادی آملی‌ و «اسفار» را از علامه طباطبایی و شهید مطهری آموخت.

اجازه‌نامه تصدی امور حسبیه

امام خمینی در ۱۲ خرداد ۱۳۴۰ش به سید حسن طاهری خرم‌آبادی ۲۳ ساله، اجازه‌نامه تصدی امور حسبیه و شرعیه اعطا کرد.

فرستادن نامه برای امام خمینی

در حدود سال ۱۳۵۴ش در مورد چگونگی مواجهه با طرفداران تز «اسلام منهای روحانیت»، اختلاف شد و سید حسن طاهری خرم‌آبادی، مأمور شد که نظر امام خمینی را به دست بیاورد. او نامه‌ای به امام خمینی در نجف فرستاد و امام در جواب نامه، مطالبی را یادآوری و در یکی از فرازهای آن، آشکارا گفت کسانی که شعار دین منهای روحانیت را می‌دهند، در واقع نه دین را می‌خواهند نه روحانیت را، منتهی چون به صراحت نمی‌توانند بگویند با دین مخالفند، سعی می‌کنند متولیان و مفسران اصیل آن را مورد هجمه قرار بدهند و در این حمله بعدی، اصل دیانت را هم از بین ببرند، چون وقتی تفسیر درستی از دین وجود نداشته باشد، هر سخنی را می‌توان به دین بست و در نهایت، آن را استحاله کرد.

صفات اخلاقی و اجتماعی

بنا بر گزارش مأموران ساواک، محمدتقی فلسفی، واعظ و سخنران مذهبی، در ۲ خرداد ۱۳۵۴ش در پاسخ درخواست یکی از اهالی شهسوار برای اعزام واعظ جهت سخنرانی مذهبی در آن شهر، سید حسن طاهری خرم‌آبادی را معرفی کرده و افزوده هرچند وعظ او را نشنیده‌ام ولی با گفتگوهای مذهبی که با وی انجام شده، برای من روشن شده که او بسیار فاضل است و می‌تواند پاسخگوی مشکلات جوانان باشد.

محمد مؤمن، از فقیهان شورای نگهبان، نیز ویژگی‌های طاهری خرم‌آبادی را «دانایی و وفاداری به انقلاب اسلامی»، «فعالیت برای حمایت از قیام امام خمینی»، «استقامت و صبر در مبارزه با رژیم طاغوت»، «دقت نظر، اتقان و پیگیری مرتب راجع به مسائل علوم دینی» و «توانایی کادرسازی و مجتهدپروری» دانسته است.

آثار علمی

کلام

• دوره پنج جلدی تبیین باورهای شیعی از آثار کلامی اوست:

1. «توحید و زیارت»
2. «دعا و توسل»
3. «تبرک و قبور»
4. «شفاعت» کتاب شفاعت (جلد چهارم از مجموعه تبیین باورهای شیعی) به زبان انگلیسی ترجمه و به نام «A reinterpretation of the doctrine of intercession» منتشر شده است.
5. «عدم تحریف قرآن»

• پاسخ به شبهات وهابیت (دو جلد) ترجمه شده به زبان‌های اندونزیایی، ترکی و انگلیسی. این کتاب در زمان اقامت در پاکستان سال ۱۳۶۱ش تألیف شده است.

فقه

1. «جهاد در قرآن» مولف در این کتاب نخست آیاتی از قرآن را با موضوع دفاع و جهاد شرح و تفسیر کرده، سپس از منظر احادیث، روایات و آیات دیگری از قرآن عوامل مادی و معنوی موثر در پیروزی را بررسی نموده که عبارت‌اند از «ثبات و استقامت»، «یاد خدا»، «اطاعت از خدا و رسول»، «اتحاد و همبستگی» و «صبر و پایداری». در بخش پایانی با اشاره به نمونه‌هایی در تاریخ اسلام از امدادهای غیبی در جهاد سخن گفته است.
2. ولایت فقیه و حاکمیت ملت
3. ولایت و رهبری در اسلام
4. صلة الرحم و قطیعتها

تفسیر

در زمینه تفسیر قرآن، دو کتاب از سید حسن طاهری خرم‌آبادی منتشر شده است:

1. تفسیر سوره یوسف(ع)
   
2. تفسیر قرآن (سوره‌های جمعه، مسد، نصر، کافرون و کوثر)

مسئولیت‌ها

مسئولیت‌های طاهری خرم‌آبادی به این شرح است:

• نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی در سال ۱۳۵۸ش از حوزه انتخابیه استان لرستان.
• نماینده امام خمینی در امور حج.
• نماینده امام خمینی در سپاه؛ امام خمینی در ۳ شهریور ۱۳۶۱ش، بعدها با توجه به مسافرت خارجی سید حسن طاهری خرم‌آبادی، بجای او محمدرضا فاکر را به عنوان نماینده خود در سپاه منصوب کرد و بعد در ۸ تیر ۱۳۶۲ش بار دیگر سید حسن طاهری خرم‌آبادی را به عنوان نماینده خود در سپاه منصوب کرد.
• نماینده امام خمینی در پاکستان؛ در ۱۱ مهر ۱۳۶۱ش، سید حسن طاهری خرم‌آبادی از سوی امام خمینی به عنوان نماینده در پاکستان برای رسیدگی به وضعیت مذهبی آنجا و رفع مشکلات حوزه‌های علمیه و تأسیس مدارس علوم دینی در صورت لزوم، منصوب شد.
• نماینده مجلس خبرگان رهبری در دوره‌های اول، دوم، سوم و چهارم مجلس خبرگان رهبری به عنوان نماینده مردم استان لرستان
• عضو شورای بازنگری قانون اساسی؛ در ۴ اردیبهشت ۱۳۶۸ش، ۲۰ نفر از جمله سید حسن طاهری خرم‌آبادی از سوی امام خمینی به عنوان اعضای شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران منصوب شدند تا نواقص و اشکالات قانون اساسی مصوّب ۱۳۵۸ش در محدوده ۸ مسأله از جمله مسأله رهبری را حداکثر به مدت ۲ ماه بررسی کنند.
• عضو شورای نگهبان؛ بعد از استعفای ابوالقاسم خزعلی از عضویت در شورای نگهبان در ۱۲ تیر ۱۳۷۸ش، آیت‌الله خامنه‌ای در ۱۲ مرداد همان سال طی حکمی، سید حسن طاهری خرم‌آبادی را به عنوان یکی از فقیهان شورای نگهبان منصوب کرد. طاهری خرم‌آبادی در تیرماه ۱۳۸۰ش و پس از حدود دو سال از عضویت در شورای نگهبان، کناره‌گیری کرد.
• ریاست مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان.

پانویس

منابع